کد مطلب: 8829 تعداد بازدید: ۹۷۵

گذري كوتاه در زندگينامه ي امام زين العابدين عليه السلام

پنجشنبه ۷ آذر ۱۳۹۲
اسم مبارک امام چهارم علی است و مشهورترین القاب آن حضرت زین العابدین و سجّاد می‌باشد و مشهورترین کنیه ایشان ابامحمد و ابوالحسن است. مدت عمر آن بزرگوار  پنجاه و  هفت سال است. ایشان پانزدهم جمادی الاول سال سی و هشتم هجری به دنیا آمد. تولد آن بزرگوار دو سال قبل از شهادت امیرالمؤمنین(علیه السلام) است و تقریباً بیست و سه سال با پدر بزرگوار زندگی کرد. پس مدت امامت آن بزرگوار سی و چهار سال است.
حضرت سجّاد(علیه السلام) پدری چون حسین دارد و مادرش دختر یزدگرد پادشاه ایران است که دست عنایت حق به طور خارق العاده این دختر را به امام حسین می‌ رساند. شرافت این زن آن است که مادر نُه نفر از ائمه طاهرین می‌ شود و چنانچه امام حسین(علیه السلام) «اب الائمه» است. این زن نیز «ام الائمه» است.
گرچه امام سجاد(علیه السلام) با اهل‌ بیت(علیهم السلام) در همه فضایل وجه اشتراک دارند و هیچ فرقی میان آنان از نظر صفات و فضایل انسانی نیست، اما از نظر گفتار و کردار شباهت تامّی به جدشان امیرالمؤمنان علی(علیه السلام) دارد.

حضرت علی(علیه السلام) بزرگترین مجاهد اسلام است که توانست اسلام را از دست کفار و مشرکین نجات دهد. ولی فرزندش امام سجاد(علیه السلام) گرچه در کربلا کشته نشد اما وجودش، بقایش و اسارتش عامل بقای اسلام بوده است. قیام ابی عبدالله الحسین(علیه السلام) درختی بود که در کربلا کاشته شد و آبیاری و به ثمر رساندن و نگاهداری از آن به دست امام سجاد(علیه السلام) به دست زینب کبری انجام گرفت.
تدبیر امام سجاد(علیه السلام) در اسارت، گریه‌ های امام سجاد در مدینه، نوحه خوانی و روضه خوانی‌ های آن حضرت در مدت سی و پنج سال سخنرانیش، به موقع جهادی بود فوق العاده مفید و ثمربخش که تحلیل سیاسی تاریخ، این مطالب را نشان می‌ دهد.
 
امام سجاد(علیه السلام) صحیفه کامله سجادیه را به جهان عرضه داشت. صحیفه‌ ای که مثل آن نیامده و نخواهد آمد. صحیفه‌ ای که در ضمن دعا، معارف اسلام، سیاست اسلام، اخلاق اسلام، اجتماعیات اسلام، حقانیت شیعه، حقانیت اهل‌ بیت، انتقاد از ظلم و ظالم، سفارش به حق و حقیقت، و بالاخره یک دوره معارف اسلامی را آموزش می‌ دهد. صحیفه‌ ای که محققین اسم آن را «اخت القرآن»، «انجیل اهل‌بیت»، «زبور آل محمد» نهاده‌ اند. صحیفه‌ ای که ابلهی با فصاحت ادعا کرد که می‌ تواند چون آن بیاورد چون قلم به دست گرفت، نتوانست، دق کرد و مُرد.
 
می‌ دانیم زندگی حضرت علی(علیه السلام) پر تلاطم بود در نهج البلاغه می‌ فرماید: «صبرت و فی العین قذی و فی الحلق شجی؛ صبر نمودم در مصایب نظیر کسی که خاری در چشم و استخوانی در گلو داشته باشد.» ولی زندگی امام سجاد(علیه السلام) از زندگی امیرالمؤمنین(علیه السلام) بسیار پرتلاطم‌ تر بود. آن حضرت در بحبوحه جنگ صفین به دنیا آمد: در زمان معاویه و آن جنایاتش پرورش پیدا کرده. معاویه را با کشتارهای دسته جمعی شیعیان، با اشاعه سبّ امیرالمؤمنین در خطبه‌ ها و بعد از نمازها دیده است. بعداً حماسه کربلا و اسارت، که هر روزی از آن چند بار مرگ است، مجلس ابن زیاد و مجلس یزید را با اهل‌ بیت پدرش پشت سر نهاد. قضیه حرّه که ننگی است بر دامن مسلمانان را مشاهده کرد.
یزید سال دوم سلطنت، شخصی را با پنج هزار لشگر به مدینه فرستاد و دستور قتل عام داد و سه روز مدینه را برای لشگریان خود مباح اعلام نمود.
او شاهد قضیه عبدالله بن زبیر است ـ که همه بنی‌هاشم و من جمله محمد بن حنفیه را در شعب ابی طالب جمع نمود که بسوزاند و چون دشمن رسید موفق نشد ـ شاهد مروان بن حکم بود که دشمن سرسخت اهل‌ بیت بود. شاهد حکومت عبدالملک مروان با فرماندارش حجاج بن یوسف ثقفی است. زندانی زندان حجاج بن یوسف است که در میان بیابانی، پنجاه هزار زندانی در آن زندان بود و دمیری در حیاة الحیوان می‌ گوید خوراک آنها دو قرصه نان بود که بیشتر آن خاکستر بود. شاهد کشتار بیشتر از صد هزار نفر بود به جرم دوستی با اهل‌بیت. پنجاه و هفت سال در این دنیا زندگی کرد ولی هر روز از آن برای آن بزرگوار قتلگاهی بود.
 
شهادت امام سجاد(عليه السلام)
در تاریخ وفات آن حضرت سال 94، 95 و 96 هجرى قمرى گفته شده است ولى پیشینه دارترین و معتبرترین نقل مربوط به سال 95 هجرى قمرى مى باشد.
البته جز این نقل ها، برخى مورخان به سالهاى 92، 93، 99، و 100 نیز اشاره كرده اند.
بنابراین، اگر نقل مشهور را در سال ولادت و نیز رحلت امام سجاد(علیه السلام) - سال 38 هجرى و 95 قمرى - ملاك قرار دهیم، عمر شریف وى هنگام وفات 57 سال بوده است. دو سال آن مقارن با روزگار خلافت على بن ابى طالب(علیه السلام) و ده سال آن در دوران امامت عموى گرامیش - حسن بن على(علیه السلام ) - و ده سال در روزگار زعامت حسین بن على(علیه السلام )، بوده و 34 سال آن به دوران امامت خود آن حضرت اختصاص داشته است.
و اما آرا در زمینه ماه و روز رحلت آن حضرت نیز مختلف است. بیشتر نویسندگان روز دوازدهم محرم را متذكر شده اند. و برخى دیگر روزهاى 18، 19، 22 و 25 محرم را مطرح كرده اند و نیز نقلى، روز 14 ربیع الاول را احتمال داده است.
درباره علت وفات امام سجاد(علیه السلام ) و چگونگى وفات آن پیشواى صالحان، عمده تاریخنگاران تصریح كرده اند، ولید بن عبدالملك، ایشان را مسموم ساخته و آن حضرت در نتیجه همان مسمومیت درگذشته است.
بعضى هم نوشته اند كه هشام بن عبدالملك در روزگار خلافت ولید، امام على بن الحسین(علیه السلام ) را مسموم كرده است.
اما میان این دو نظر، تنافى و تعارضى وجود ندارد. زیرا طبیعى است كه هر چند برنامه مسمومیت امام سجاد(عليه السلام) از سوى دستگاه خلافت - ولید - ریخته شده و فرمان آن توسط شخص خلیفه صادر گشته باشد، كسان دیگرى مجرى آن برنامه و فرمان خواهند بود. زیرا مسایل سیاسى و اجتماعى و همچنین محبوبیت امام سجاد(علیه السلام ) در میان مردم و معروفیت وى به علم و زهد و تقوا، هرگز به حاكمان این جرأت را نمى داده است كه به طور مستقیم با آن حضرت رویارو شوند و به ستیز برخیزند و یا زمینه هاى قتل وى را به طور علنى فراهم آورند.
بر این اساس، بعید نمى نماید كه هشام بن عبدالملك به دستور بردارش ‍ ولید مرتكب چنین جنایتى شده باشد و ولید و هشام هر دو كشنده امام سجاد بوده باشند.
مدفن على بن الحسین(علیه السلام) بدن مطهر زین العابدین(علیه السلام ) كنار امام حسن مجتبى(علیه السلام ) در قبرستان بقیع مدفون گشت.