کد مطلب: 8700 تعداد بازدید: ۱۱۶۴

علت نامگذاري ماه محرم و آداب عزاداري

سه شنبه ۱۴ آبان ۱۳۹۲
علت نامگذاري اين ماه به ماه محرم
تاسیس تاریخ برای مسلمانان در زمان خلافت خلیفه دوم مسلمین و با مشورت علی(عليه السلام) در سال شانزدهم هجری صورت گرفته است. مبدا تاریخ را هجرت پیامبر و ماه نخست آن را محرم، سالی كه هجرت روی داده بود گرفتند(1) علت نامگذاری این ماه آن بود كه در ایام جاهلیت، جنگ در این ماه را حرام می دانستند.

در دوم ماه محرم الحرام سال 61 هجری كاروان حضرت امام حسین(عليه السلام) وارد كربلا شد و سپاهیان دشمن كه هر روز بر تعدادشان افزوده می شد در روزهای تاسوعا و عاشورا كه روز نهم و دهم محرم می باشد او و یارانش را به شهادت رساندند. پیشوای هشتم شیعیان امام رضا(عليه السلام) در خصوص این ماه فرمود: در جاهلیت، حرمت این ماه نگاه داشته می شد و در آن نمی جنگیدند ولی در این ماه، خونهای ما را ریختند و حرمت ما را شكستند و فرزندان و زنان ما را اسیر كردند و خیمه ها را آتش زدند و غارت كردند و حرمت پیامبر را درباره ي ذریه اش رعایت نكردند. .... آیت الله میرزا جواد ملكی تبریزی در «مراقبات» نوشته است:«كودكانم را می دیدم كه در دهة نخست ماه محرم غذا نمی خوردند و به نان خالی اكتفا می كردند كسی هم به آنان نگفته بود ماه محرم شروع شده است گمان می كنم عشقی درونی آنان را برمی انگیخت.»(2) به همین دلیل ماه محرم با حادثه عاشورا عجین شده است و فرا رسیدن آن دلها را پر از غم می سازد و پیروان و شیفتگان امام حسین(عليه السلام) از اول محرم، محافل و مجالسی را سیاهپوش كرده، به یاد آن امام شهید به عزاداری می پردازند... .(3)
 

شیعیان در بزرگداشت شهدای کربلا،

هر روز از دهه اول ماه محرم را مختص به یکی از بزرگان این نهضت جاویدان می دانند.
روز اول محرم : مسلم ابن عقيل عليه السلام

روز دوم محرم : ورود کاروان به کربلا ( وروديه )

روز سوم محرم : حضرت رقيه عليها السلام

روز چهارم محرم : حضرت حر و اصحاب عليهم السلام - طفلان زينب عليهما السلام

روز پنجم محرم : اصحاب  و عبدالله ابن الحسن عليهم السلام

روز ششم محرم : حضرت قاسم ابن الحسن عليه السلام

روز هفتم محرم : روضه عطش و علي اصغر عليه السلام

روز هشتم محرم : حضرت علي اکبر عليه السلام

روز نهم محرم : روز تاسوعا - حضرت ابوالفضل العباس عليه السلام

روز دهم محرم : روز عاشورا - حضرت ابا عبدالله الحسين عليه السلام - حضرت زينب عليها السلام و شام غريبان

روز يازدهم محرم : حرکت کاروان از کربلا

روز دوازدهم محرم : ورود کاروان به کوفه

 

آداب عزاداري
۱- سیاهپوشی:
از نظر فقهی پوشیدن لباس سیاه مکروه است ولی در عزاداری امام حسین(علیه السلام) و ائمه معصومین(علیهم السلام) استثناء شده است زیرا این کار نشانه ي حزن و اندوه و نمودار شعائر و حماسه ها است.
2- تسلیت گویی:
اصل تسلیت گفتن در شرایط مصیبت و اندوهی که بر کسی وارد شده در اسلام مستحب است.
پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم): هرکس مصیبت دیده ای را تسلیت گوید، پاداشی همانند او دارد.(سفینةالبحار، ج۲، ص۱۸۸)
 ۳- تعطیلی کار در روز عاشورا: 
امام صادق(علیه السلام): کسی که روز عاشورا را تعطیل کند، یعنی عقب کسب و کارش نرود و به کوری چشم بنی امیه که روز عاشورا را متبرک می دانستند، اگر کسی برای معیشت روزانه اش هم فعالیتی نکند، خداوند حوائج دنیا و آخرتش را بر آورد و کسی که روز عاشورا روز حزن و اندوه او باشد، در عوض فردای قیامت که برای همه روز هول و ترس است برای او روز شادی خواهد بود.(امالی شیخ صدوق، ص۱۲۹)
 ۴- زیارت  و زیارت خوا نی:
علقمة بن حضرمی از امام باقر(علیه السلام ) در خواست نمود که مرا دعایی تعلیم بفرما که از راه نزدیک یا دور و از خانه ام در این روز (روز عاشورا) بخوانم.
امام فرمودند: ای علقمه! هرگاه خواستی (دعا بخوانی) دو رکعت نماز بخوان بعد از آن این زیارت (عاشورا) را بخوان.
پس اگر تو این زیارت را بخوانی، دعا کرده ای به آنچه که، ملائکه برای زائر حسین(علیه السلام) دعا می کنند و خداوند صد هزار هزار درجه برای تو بنویسد و مثل کسی هستی که با حسین(علیه السلام) شهید شده باشد تا مشارکت کنی ایشان را در درجات ایشان و شناخته نشوی مگر در جمله شهیدانی که شهید شده اند با آن حضرت و نوشته شود برای تو ثواب زیارت هر پیغمبری و رسولی و ثواب زیارت هر که زیارت کرده حسین(علیه السلام) را از روزی که شهید شده است.(مصباح المتهجد ، ص۷۱۴)
۵ – تباکی و گریستن:
در حدیث قدسی آمده که خداوند به حضرت موسی(علیه السلام) فرموند: ای موسی! هر یک از بندگانم در زمان شهادت فرزند مصطفی(صلی الله علیه و آله و سلم) (روز عاشورا) گریه کند یا حالت گریه به خود بگیرد و بر مصیبت سبط پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) تعزیت گوید همواره در بهشت خواهد بود. (مستدرک سفینه البحار، ج۷، ص۲۳۵)
۶- برگزاری مجالس عزاداری:
امام صادق(علیه السلام) می فرماید: مجلس گرفتن شما را من دوست می دارم. در مجالس خود «امر ما را» زنده بدارید. خداوند رحمت کند کسی که امر ما را زنده بدارد. (وسایل الشیعه، ج۱۰، ص۲۳۵)
7 – نماز جماعت ظهر عاشورا:
سید الشهداء و یاران با وفای او همه کشته راه نماز شدند. از این رو در زیارت مطلقه امام حسین خطاب به امام می گوییم:
اشهد انک قد اقمت الصلاة و اتیت الزکاة و امرت بالمعروف و نهیت عن المنکر.(۱ تا ۷ – سوگنامه عاشورا ، ص ۸۰- ۶۷)
8 – مراعات در لذائذ زندگی:
باید مقدارى از لذائذ زندگى را که از خوردن و نوشیدن و حتّى خوابیدن و گفتن بدست مي ‏آید ترک نموده (مگر آن که لازم باشد) و دیدار با برادران دینى را ترک کرده و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهد. و مانند کسى باشند که پدر یا فرزند خود را از دست داده است.
امام صادق(علیه السلام): در روز (عاشورا) از کارهای لذتبخش دوری شود و آداب و سنن سوگواری بر پا گردد و تا زوال خورشید از خوردن و آشامیدن خودداری شود و بعد از آن همان غذایی خورده شود که سوگوارن می خورند.(میزان الحکمه، ج۸، ص۳۷۸۳)
9- رعایت اخلاص:
عزاداری را بخاطر رسم و عادت انجام نداده و سعى کنیم این کارها را با نیتى خالص و براى رضاى خدا انجام داده و در خلوص خود نیز صادق باشیم. زیرا کار کوچکى که با نیت خالصانه و صادقانه همراه باشد بهتر از کارهاى زیادى است که خلوص و صداقت در آن نباشد، حتى اگر چندین هزار برابر باشد. و این مطلب بخوبى از عبادتهاى حضرت آدم(علیه السلام) و شیطان فهمیده مى‏شود، زیرا عبادتهاى چندین هزار ساله ي شیطان او را از جاودانگى در آتش نجات نداد ولى یک توبه حضرت آدم(علیه السلام) باعث بخشش خطا و برگزیدن او شد.
در هنگام انجام اعمال نیز باید مواظب باشد که ریاء و دوستىِ ستایش مردم در نیت او وارد نشود.
10- خواندن زیارت تسلیت:
در آخر روز عاشورا زیارت تسلیت را بخواند، و روز عاشورا را با توسل برای اصلاح حال و پذیرش عزادارى را [از خداوند] خواسته و از کوتاهى خود معذرت بخواهد. (۸ تا۱۰ – ترجمه المراقبات ، ص۵۳ – ۴۷)
 
پي نوشت ها
1-(تاريخ تحليلي اسلام/ دكتر شهيدي/ ص130)
2-(پيامآورعاشورا/مهاجراني/ص 11)
3-(با اندكي دخل و تصرف/ فرهنگ عاشورا جواد محدثي/ ص 406)